Waarom kan ik het beste foto's schieten in RAW-formaat?
Veel camera’s en smartphones slaan foto’s standaard op in het jpeg-formaat. Dit formaat staat bekend om zijn efficiënte compressie, waardoor de bestanden relatief klein blijven en eenvoudig te gebruiken zijn op vrijwel alle apparaten en software. Apple-apparaten, zoals iPhones, slaan foto’s echter vaak op in het heic- of heif-formaat. Deze bestanden bieden een betere beeldkwaliteit en zijn kleiner bij een vergelijkbare mate van compressie. Beide formaten maken gebruik van verliesgevende compressie, wat betekent dat er detail verloren gaat en de mogelijkheden voor correcties zonder kwaliteitsverlies beperkt zijn.
Wil je de hoogste kwaliteit en detail in je foto’s behouden en ben je bereid om te werken met nabewerking? Dan is het raw-formaat een betere keuze. Dit formaat legt foto’s vast zoals de sensor ze registreert, zonder bewerkingen zoals witbalans of stijl toe te passen. Deze informatie wordt apart opgeslagen en kan later worden aangepast, waardoor raw-bestanden vaak worden vergeleken met een digitaal negatief.
Wat maakt raw bijzonder?
Bij raw-bestanden wordt geen compressie toegepast. Hierdoor blijven alle details en het volledige dynamische bereik van de opname behouden. Dit is vooral nuttig bij scènes met veel contrast, zoals een zonsondergang of een interieur met fel zonlicht. Bovendien bieden raw-bestanden meestal een hogere kleurdiepte dan gecomprimeerde formaten. Waar jpeg doorgaans 8 bit per kleurkanaal heeft en heic/heif 8 of 10 bit, ligt dit bij raw op 12, 14 of zelfs 16 bit. Dit betekent dat er meer kleurnuances beschikbaar zijn, wat essentieel is voor nauwkeurige nabewerking.
Een ander voordeel is dat aanpassingen aan raw-bestanden meestal niet-destructief zijn. De oorspronkelijke gegevens blijven intact, zodat je altijd terug kunt naar het origineel. Bewerken gebeurt via instructies die beschrijven hoe de afbeelding moet worden weergegeven, zonder dat de brondata wordt gewijzigd. Deze instructies worden opgeslagen in het bestand zelf, een aparte database of een bijbehorend bestand zoals een xmp-sidecar-bestand.
Raw gebruiken
Om raw-bestanden te maken, moet je camera of smartphone dit ondersteunen. Veel geavanceerde camera’s, zoals spiegelreflex- en systeemcamera’s, bieden deze mogelijkheid, evenals steeds meer smartphones, waaronder recente modellen van Apple, Google, OnePlus en Samsung. Vaak kun je kiezen om foto’s op te slaan als jpeg, raw, of beide. Raadpleeg de handleiding van je camera of smartphone voor de juiste instellingen. Op sommige apparaten kun je via een specifieke app, zoals ProShot, nog meer opties benutten.
Heb je geen apparaat dat raw ondersteunt, maar wil je toch experimenteren met raw-editors? Online zijn er gratis rechtenvrije raw-bestanden beschikbaar, waarmee je aan de slag kunt.
Belangrijke instellingen voor raw-fotografie
Bij raw-fotografie kun je handmatig instellingen aanpassen om de beeldkwaliteit te optimaliseren:
- ISO-waarde: Houd deze zo laag mogelijk (bijvoorbeeld ISO 100 of 160) om ruis te minimaliseren. Verhoog de ISO alleen bij weinig licht.
- Sluitertijd: Pas deze aan op de beweging in je opname. Een korte sluitertijd voorkomt bewegingsonscherpte, terwijl een langere sluitertijd meer licht toelaat.
- Diafragma: Kies een lager F-getal (zoals F 2.8) voor een kleine scherptediepte en een mooie achtergrondonscherpte (bokeh), of een hoger F-getal (bijvoorbeeld F 16) voor meer scherptediepte, ideaal voor landschappen.
- Belichtingscompensatie: Gebruik deze om onder- of overbelichting te corrigeren. Controleer daarbij het histogram van je foto. Een gelijkmatig verdeeld histogram voorkomt verlies van details in lichte of donkere delen.
- Witbalans: Hoewel deze tijdens nabewerking aanpasbaar is, kun je vooraf instellingen kiezen zoals daglicht, bewolkt of schaduw, afhankelijk van de lichtomstandigheden.
Met raw-fotografie kun je de grenzen van creatieve beeldbewerking verkennen en foto’s maken met maximale detail- en kleurnauwkeurigheid. Het vereist wat meer nabewerking en kennis van instellingen, maar het levert een flexibeler en professioneler resultaat op.
